Divanüz Zenâdıka Nedir? Açıklayınız
Divanü’z Zenadika, Abbâsîler döneminde isyanların bastırılması amacıyla kurulan önemli bir devlet kurumudur. Abbasîler, bugünkü bakanlık benzeri çeşitli birimlerle devlet yönetimini daha işlevsel hale getirmişlerdir. Divanü’z Zenadika da bu kapsamda, özellikle isyanların önlenmesi ve bastırılması için görev yapmıştır.
Bu kurum, Abbâsî halifesi Harun Reşid döneminde faaliyete geçmiştir. Kuruluş amacı hem dini hem de siyasi ve toplumsal açıdan ülkede huzur ve düzeni sağlamak, isyanları kontrol altına almak olmuştur.
Emevîler döneminden sonra halifeliği devralan Abbâsîler, İslam dünyasında önemli bir temsil gücüne sahip olmuş ve bu nedenle çeşitli milliyetçi akımların hedefi haline gelmişlerdir. Emevîler zamanında Arap milliyetçiliği ön plandayken, Abbâsîlerle birlikte toplumda eşitlik ilkesi benimsendi ve ayrımcılık azaltıldı. Bu değişim ise bazı gruplarda huzursuzluk yaratmış ve isyanların çıkmasına neden olmuştur.
Abbasîler döneminde devlet yönetimi, çeşitli alanlarda uzmanlaşmış divanlar aracılığıyla yürütülüyordu. Mali işlerden Divânü Beytü’l-mâl, askerî konulardan Divanü’l-ceyş, resmî evraklardan Divan’ı-tevki, posta ve gizli haberleşmeden ise Divanü’l-berid sorumluydu.
Toplum ise iki ana tabakadan oluşuyordu: Havas (üst sınıf) ve avam (halk). Ayrıca, zımmîler olarak adlandırılan Yahudi ve Hristiyanlar toplumda askeri görevlerden muaftı.
